Demokrasinin beşiği olan eski yunan şehir devletlerindeki kanunlar, M.Ö. 7. yüzyılda Draco isimli bir hatip bunları yazıya geçirinceye kadar sözlü olarak hüküm sürmekteydi. Kimi ahşap, kimi kil tabletlere yazılmış olan bu Draconian kanunlar sertlikleri ile dikkat çekse de vatandaşlar tarafından büyük destek almıştır. Grekçe kelime ve kanun anlamında ortak kullanılan Lex kelimesi Roma İmparatorluğunda da aynen kullanılmıştır. Mesela Lex non scripta yazısız kanun demekti.
Günümüz İngilizcesinde ise lexis bir dili, jargonu oluşturan kelime öbeği, kelime haznesi gibi anlamlara gelmektedir.
Roma hukukunda iyi bilinen “Lex” örneklerinden bazıları;
Lex Talonis: Hammurabi kanunlarından beri var olan kısas kuralının, yani haksız fiilin cezasının suça benzer ve suçun büyüklüğü ile orantılı olması gerektiğini belirten yasa maddesi.
Lex Specialis Derogat Lex Generalis:: Hukukta eşit seviyede ancak birbiriyle çatışan yasalarla karşılaşan hakimin başvuracağı temel ilkelerden ilki “özel hüküm genel hükmü ilga eder (hükümsüz kılar.."
Lex Retro Non Agit: Kanunun çıktığı tarihten öncesini kapsamaması, geriye yürümeme ilkesi. Özellikle ceza kanunlarında geçerli olan bu ilke yasal belirsizliği ve tedirginliği önlemeyi amaçlar.
Dura lex sed lex; “kanun zor olsa da, uyulmalıdır”. Yasalara itaat etmek zor olabilir ama özellikle de bu nedenle de yasaya uyulmalıdır. Bu zorluk, toplumun ortak faydası için bireylerin katlanmak zorunda oldukları makul bir bedeldir. Kanunlara uymamanın sonuçlarının olabilmesi için (ceza); toplumun her üyesi yasaları bilmelidir, bildiği kabul edilmelidir. Bu nedenle yasayı bilmemek diye bir mazeret olamaz; Ignorantia legis non excusat.
Sağlık Hukuku ve profesyonel sorumluluk hukukunun kesişme alanında faaliyet gösterecek şirketimiz için isim ararken; konunun hassasiyetini de göz önüne alarak yasaların önceliğine, adil ve tarafsız uygulanmasına verdiğimiz önemi uygulayacak bir kelime aradık. Lexis 2.600 yıldır bizi bekliyormuş.
Comments